حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در گفت‌وگویی بیان کرد: از نظر اسلام و آیات قرآن «مردم» یکی از ارکان اساسی حکومت هستند و مردم‌داری از ویژگی‌های بسیار مهمی برای حاکمان است که نقش تعیین کننده‌ای در استحکام حکومت دارد. از همین رو هم در قرآن و هم در سخن و سیره معصومان توجه ویژه‌ای به این امر شده است.

وی افزود: توجه به اصل مردمداری حاکمان و جلب رضایت عمومی در نامه‌های نهج‌البلاغه اهمیت راهبردی این اصل را نزد امیر مومنان علی(ع) نمایان می‌سازد، هرچند این مسئله مهم در بسیاری از نامه‌های نهج‌البلاغه قابل رهگیری است، اما در عهدنامه مالک اشتر به اوج خود رسیده است و جای جای آن با توصیه به مراعات مردم زینت می‌یابد، اگر حکومتی نتواند رضایت اکثریت مردم خویش را جلب کند پایه‌های اقتدار خود را هر روز سست‌تر کرده و عملاً امکان حکمرانی بر مردم را از دست خواهد داد، آن حضرت در همین عهدنامه می‌فرماید: «ستون دین و جماعت مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، توده مردم اند؛ پس، باید توجّه و عنایت تو به آنان باشد»(نهج البلاغه نامه ۵۳).

عیسی‌زاده گفت: با توجه به اهمیت و جایگاه ویژگی مردمداری حاکم اسلامی در تحقق اهداف حکومت اسلامی تلاش شده است در این گفت‌وگو چند مورد از مؤلفه‌های مردمداری همچون مهرورزی و گذشت، مشورت و اجتناب از استبداد و خودرأیی، احسان و نیکی و گره گشایی، عدالت گستری، همسانی با زندگی محرومان، برخورد صادقانه و فاصله نگرفتن از مردم، ‏ از منظر قرآن و اهل بیت(ع) مورد بررسی قرار گیرد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن افزود: قرآن کریم، وظایفی را برعهده حاکمان و مسئولان و کارگزاران حکومت می‌گذارد که لازم است آنان در ارتباط و شیوه رفتاری خود با مردم آنها را رعایت کنند تا موجب سعادت و پیشرفت جامعه شود که در این‌جا به مواردی از مؤلفه‌های مردم داری اشاره می‌شود:

وی ادامه داد: قرآن کریم در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران می‌فرماید: «فبِما رحْمه مِن‌الله لِنْت لهُمْ ولوْ کُنْت فظًّا غلِیظ الْقلْبِ لانْفضُّوا مِنْ حوْلِک فاعْفُ عنْهُمْ واسْتغْفِرْ لهُمْ وشاوِرْهُمْ فِی الْأمْرِ فإِذا عزمْت فتوکّلْ علی‌الله إِنّ الله یُحِبُّ الْمُتوکِّلِین»؛ به برکت رحمت الهی، در برابر مردم نرم و مهربان شدی و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند و در کارها، با آنان مشورت کن و….(آل‌عمران ۱۵۹).

عیسی‌زاده تصریح کرد: دراین آیه مصداق دیگری از رفتار حاکمان و مسئولان جامعه اسلامی با مردم بیان شده است و آن، مسئله گذشت و نرمش و انعطاف در برابر کسانى است که تخلفى از آنها سرزده و بعداً پشیمان شده‌اند، بدیهى است شخصى که در مقام رهبرى و مسئولیت جامعه قرار گرفته اگر خشن و تندخو و غیر قابل انعطاف و فاقد روح گذشت باشد، در برنامه‌هاى خود با شکست مواجه خواهد شد و مردم از دور او پراکنده می‌شوند و از وظیفه رهبرى بازمی‌ماند.

وی ادامه داد: امیر مؤمنان(ع) در این مورد خطاب به مالک اشتر فرمود: «رحمت و محبت و لطف بر مردم جامعه را به قلبت بفهمان (به طورى که آن را دریافت کند، نه این که در حد یک تصور ذهنى بماند) و براى آنان درنده‌اى خونخوار مباش که خوردن آنان را غنیمت بشمارى؛ زیرا مردم بر دو صنفند: یا برادر دینى تو هستند، یا نظیر تو در خلقت(همنوع تو مى‌باشند) لغزش‌ها از آنان سر مى‌زند و خطا‌ها بر آنان روى مى‌آورد و از روى عمد یا خطا دچار تجاوز مى‌گردند. مردم را از بخشش و چشم پوشى‌هاى خود آن چنان بهره‌ور ساز که دوست دارى مثل آن را خدا براى تو عطا فرماید؛ زیرا مقام تو بالاتر از آن مردم است و مقام زمامدار تو بالاتر از تو و خداوند فوق زمامدار توست.(نامه ۵۳)

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن گفت: عدى بن حاتم طایى، مسیحى بود. از شام خدمت پیامبر(ص) آمد. مى‌گوید دو مطلب از پیامبر(ص) دیدم که جذبه اسلام را در دل من ایجاد کرد، یکى ساده‏ زیستى پیامبر(ص) بود و دیگر اینکه همراه پیامبر(ص) در حال حرکت بودم که پیرزنى رسید و بیش از یک ساعت ایشان را معطل کرد و او با تبسم و آرامش پاسخ آن پیرزن را داد، تاجایى که من از آن همه حوصله و صبر خسته شدم. اما آن‏ حضرت با کمال طمأنینه و سعه صدر با پیرزن گفت‌وگو مى‏‌کرد؛ این را که دیدم دریافتم که آن حالت، عادى نیست؛ ریاست یک رئیس او را نمى‏‌گذارد که این قدر سعه‏ صدر داشته باشد، مخصوصاً اگر دورغگو و متقلب باشد، آن تقلب و دو رویى‏‌اش نمى‌گذارد این قدر حوصله به خرج دهد.(حسین مظاهرى، اخلاق در اداره، ص ۱۶ و ۱۷)