قطع رحم و بريدن رابطه با خويشان نزديك، مايه ويرانى شهرها، از هم‏پاشيدگى خانواده‏ها، فساد جامعه، افتادن ثروت به دست ستمكاران و از بين رفتن نسل بشر مى‏گردد.
جوامع مادى و صنعتى، برخلاف تكنيك برتر خود كه در خيلى از موارد و مراحل زندگى، موجبات راحتى انسان‏ها را فراهم آورده، اما از طرفى باعث از هم‏پاشيدگى عاطفه و روابط فاميلى، حتى پدر و مادر و فرزندان شده است. به ويژه جهان غرب كه هر روز بدتر از ديروز، روابط و فرهنگ نيكى و احترام به نزديكان را تضعيف و آن را با وسايل گوناگون مخصوصاً وسايل ارتباط جمعى پيشرفته مانند اينترنت و ماهواره و مطبوعات خود -كه بايد در راه پيشرفت و تكامل همه‏جانبه انسان‏ها و جوامع بشرى بكار گرفته شوند-، از بين مى‏برد و فقط به فكر منافع مادى خود مى‏باشد. اما در فرهنگ آسمانى و الهى ما مسلمانان، ضمن تأكيد بر پيشرفت در علم و صنعت، به روابط انسانى نيز اكيداً سفارش شده است.

اسلام كه دين سازگار با طبيعت و سرشت انسانى است، در عين حال كه بشر را به سوى پيشرفت و تكامل علمى و صنعتى سوق مى‏دهد و اولين آيات خود را با خواندن و قلم شروع مى‏كند، روى جنبه عواطف انسانى و روابط خوب و صميمانه بشرى تأكيد كرده و آن را مايه سربلندى و عزّت خانواده و جامعه مى‏داند چنانكه در شماره 6 سال جارى مجله به بعضى از آيات فراوان و احاديث بى‏شمارى كه در اين زمينه وارد شده است، اشاره شد. قرآن مجيد قطع رابطه با خويشان و نزديكان را مايه سرافكندگى و بدبختى و سيه‏روزى دانسته و سرانجام بدى را براى قاطعان رحم و كسانى كه از فاميل خود مى‏برند، پيش‏بينى كرده و آن را يكى از اسباب مهم سيه‏روزى جوامع بشرى دانسته و مى‏فرمايد:
«الّذين يَنْقُضونَ عَهْدَاللّهِ مِنْ بَعْدِ ميثاقِهِ و يَقْطَعونَ ما أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ يّوصَلَ و يُفْسِدونَ فِى الارْضِ اؤلئكَ هُمُ الخاسِرونَ(1)».
«(فاسقان آنها هستند كه) پيمان خدا را پس از آنكه محكم ساختند، مى‏شكنند و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند، قطع مى‏نمايند و در جهان فساد مى‏كنند اينها زيانكارانند».
از مضمون اين آيه استفاده مى‏شود كه قطع رابطه با فاميل و نيكى نكردن به آنان از ويژگى‏هاى فاسقان مى‏باشد؛ چراكه براى فاسقان اهميتى ندارد كه به نزديكان خود كمك كنند، و اصلاً احسان به آنها در نظرشان بى‏معناست و ممكن است بگويند چرا ما زحمت بكشيم و آنها استفاده كنند. اما از اسرار و رموز كار خدا غافلند.
در آيات ديگرى هم ضمن تأكيد بر عواطف انسانى و ارتباط خوب با بستگان، از قطع رحم، شديداً منع كرده و كسانى را كه قطع رحم مى‏كنند و پيوند خويشاوندى را بر هم مى‏زنند، با تعبيرات مختلف، تهديد مى‏كند. از جمله مى‏فرمايد:
«فَهَلْ عَسَيْتُم اِنْ تَوَلَّيْتُم أنْ تُفْسِدوا فِى الارضِ و تُقَطِّعوا أرْحامَكُم اولئكَ الّذين لَعَنهُمُ اللّه...(2)».
«... اگر (از اين دستورها) روى‏گردان شويد، جز اين انتظار مى‏رود كه در زمين فساد و قطع پيوند خويشاوندى كنيد؟!». و در سوره رعد، آيه 25 با تعبير «اولئك لَهُمُ اللَّعْنَة»: «آنها از رحمت خدا بدورند» آمده است. همچنين در پايان آيه 27 سوره بقره با تعبير (اولئك هم الخاسرون) گفته شده است.
پس معلوم مى‏شود كه قرآن، قطع رحم و برهم زدن پيوند خويشى و فاميلى را يكى از نشانه‏هاى فاسقان مى‏داند زيرا فاسقان نه تنها با ديگران، بلكه با بستگان خود نيز روراست نيستند و با دورويى با آنان رفتار نموده، گاهى به آنها خيانت هم مى‏كنند.

شايد علت اينكه اسلام نسبت به پيوند خويشاوندى و نيكى به نزديكان، اينهمه پافشارى مى‏كند اين باشد كه اصلاح و تقويت، پيشرفت و تكامل يك اجتماع بزرگ از همه جنبه‏هاى مادى و معنوى و اخلاقى از جامعه‏هاى كوچك كه خانواده باشد، شروع مى‏شود و با تكامل آنها جامعه بشرى نيز اصلاح خواهد شد. لذا اسلام از اين مسأله، بهره‏بردارى كامل نموده و دستور به تقويت جامعه‏هاى كوچك كه همان خويشان و نزديكان انسان مى‏باشد، داده است. چرا كه مردم از كمك كردن و پيوند با آنان، روى‏گردان نيستند چون خونشان در رگ همديگر بوده و از هم فاصله ندارند و اعضاى يك خانواده‏اند. تا آن حد كه كمك به فاميل را كمك به خود مى‏دانند. لذا مى‏شود گفت معنى حديثى كه مى‏گويد: «صله رحم باعث آبادى شهرها و رونق اقتصاد و... مى‏گردد» اشاره به همين معناست. بديهى است در صورت قطع اين ارتباط عاطفى و بى‏توجهى به اين مسأله حساس و حياتى در زندگى اجتماعى و خانوادگى، چه ضرر و زيانى متوجه خود شخص و جامعه بشرى خواهد شد.
از جمله آثار بدى كه از قطع ارتباط با فاميل، متوجه انسان و جامعه مى‏شود اين است كه اموال و دارايى‏ها به دست اشرار مى‏افتد. چنانكه اميرالمؤمنين على‏عليه السلام مى‏فرمايد:
«إذا قطعوا الارحام، جعلت الاموال فى ايدى الاشرار(3)».
:«اگر مردم صله ارحام و نيكى به بستگان را قطع نمايند، ثروت و دارايى آنها به دست افراد شرور و ستمكار مى‏افتد».
در واقع وقتى افراد فاميل با هم رابطه خوبى ندارند، بر سر مسائلى از قبيل تقسيم ارث و... با يكديگر به خصومت برخاسته و شكايت خود را نزد ديگران كه شايد هيچ رابطه‏اى با آنان ندارند، مى‏برند و در نتيجه ثروت آنان به صورت رشوه به دست ستمكاران مى‏افتد و باز به خاطر دشمنى با يكديگر و عدم همكارى و كمك نكردن به هم، اشخاص فاسد و فرصت‏طلب بر آنها مسلّط شده و اموالشان را به غارت مى‏برند.
امام صادق‏عليه السلام مى‏فرمايد:
«مِنَ الذُّنوبِ الّتى تعجّل الفناء قطيعه الرّحم(4)».
:«از گناهانى كه باعث فنا و نيستى زودهنگام مى‏شود، قطع ارتباط با نزديكان است».
همچنين در حديثى ديگر از امام صادق‏عليه السلام مى‏خوانيم كه مى‏فرمايد:
«اتّقوا الحالقة فانّها تميت الرّجال. قلت و ما الحالقة؟ قال: قطيعه الرحم(5)».
شخصى مى‏گويد خدمت امام صادق بودم كه ايشان فرمودند: «از حالقه بترسيد، چراكه باعث مرگ و انقراض مردم مى‏شود» عرض كردم حالقه چيست؟ فرمودند: «قطع رحم».
گاهى افراد يك فاميل اگرچه فاسد باشند و بدكاره، احترام همديگر را حفظ كرده و با هم مهربان و صميمى هستند و به يكديگر نيكى مى‏نمايند و ارتباط خوبى با هم دارند؛ چه‏بسا خداوند نعمت خود را بر سر آنها مى‏ريزد و روزى آنان را زياد مى‏كند؛ گاهى هم خانواده‏اى و فاميلى، هرچند پاك و متّقى هم باشند با هم رابطه خوبى ندارند و به همديگر احترام و نيكى نمى‏كنند و لذا خداوند نعمت‏هايش را از آنان سلب مى‏كند(6).
بديهى است قطع رحم و رابطه عاطفى با بستگان نزديك، موقعى بد و نكوهيده است كه كدورت و اختلاف بر سر مسايل عادى زندگى باشد نه ارزش‏هاى دينى؛ كه در اين صورت نه تنها مذموم نيست، بلكه ممكن است در مواردى لازم هم بوده و جزء وظايف اسلامى و دينى باشد. كه اين خود، بحث جداگانه‏اى است.

بى‏رونقى زندگى، ويرانى شهرها و آبادى‏ها، تهديد نسل بشر، محروميّت از لطف و رحمت حق تعالى، قساوت و سنگدلى انسان‏ها، نبود احساسات عاطفى و ضعف آنها، سلطه اشرار و ستمكاران، از هم‏پاشيدگى فاميل و خانواده‏ها و آثار ديگرى كه از عوارض قطع رحم مى‏باشد، در آيات و روايات به عنوان كيفر اين عمل زشت و ناپسند بيان شده است.