در " دانشنامه جهان اسلام" مقالهاي با مدخل، "پارت" به قلم محمد سرداني نوشته شده است كه منبع نوشته حاضر از جمله منابع مقاله يادشده ميباشد. هريك از اين دو نوشته از جهاتي ممتازاند اما هيچيك متأسفانه به اين نكته اشاره ندارند كه اساساً چه شد كه رودي پارت به علوم قرآني روي آورد و بعدها خوش درخشيد.
مقاله مذكور، در كنار مطالب خواندني، اشارات خوبي راجع به ترجمه قرآن پارت و نيز تأكيد پارتشناسان بر تأثير رودي پارت در زدودن پيشداوريهاي خصمانه در غرب عليه اسلام دارد. افزونبراين عنوان شده است كه وي نماينده آلمان فدرال در هيئت نويسندگان دايرةالمعارف اسلام و كميته مديريت اتحاديه اسلامشناسان و عربشناسان اروپا بود.
اينك مطالب خواندني و امتيازهاي نوشته حاضر را با خواندن آن مرور ميكنيم.
گلستان قرآن
رودي پارت از جمله قرآنپژوهان پرآوازه آلماني است كه سابقهاي ديرينه در حوزه پژوهشهاي قرآني دارد. پارت در سوم آوريل 1901 در روستاي بلاك فارست بهدنيا آمد. بعد از اتمام تحصيلات دبيرستاني در 1920 وارد دانشگاه توبينگن شد و در رشته كلام مسيحي به تحصيل مشغول شد. اما بهزودي تغيير گرايش داد و به ساميشناسي و اسلامشناسي روي آورد.
در سال 1924 در سن بيستوسه سالگي در رشته فلسفه دكتري گرفت. موضوع پاياننامه وي، زندگي سيفبن ذي يون بوده است. انوليتمان در مقام استاد راهنما، بر كار پارت نظارت كرده است. در سال 1924 تا 1925، پارت براي تحقيق به مصر سفر كرد و نتيجه تحقيقات خود را در سال 1926 تحت نام Habilitationsschrift درباره چهرهاي ديگر از ادبيات عرب يعني عمرالنعمان منتشر كرد. در سال 1926 در مقام Lecturer در دانشگاه توبينگن به تدريس مشغول شد. وي در سال 1930 به دانشگاه هايدلبرگ رفت و در سال 1935 به مقام استادي رسيد. در سال 1941 به كرسي مطالعات شرقي دانشگاه بن دستيافت. شروع جنگ جهاني زندگي پارت را نيز دگرگون كرد و او را به خدمت در ارتش نازي كشاند. پارت پنج سال در خارج از آلمان در مقام افسر ارتش، در فرانسه و شمال آفريقا خدمت كرد. در سال 1943 اسير شد و تا سال 1946 به مدت سه سال در زندان نيروهاي آمريكايي به سر برد. بعد از رهايي از زندان و خاتمه جنگ، پنج سال در بن اقامت گزيد. در سال 1948 با هانا كوپرس ازدواج كرد و سي و پنج سال باقي عمر خود را با وي گذراند. از آن پس، پارت اكثر ايام خود را در توبينگن گذراند. در سال 1951 وي پيشنهاد قبول كرسي مطالعات عربي و اسلامي دانشگاه توبينگن را پذيرفت و تا سال 1968 كه بازنشسته شد، در اين مقام به خدمت ادامه داد.
پارت را ميتوان از نسل محققان آلماني نظير تئودر نولدكه (متوفي 1930)، كارل هنريش بكر (متوفي 1933 م) و ژوزف هوروتيز (متوفي 1931م) دانست كه در چندين حوزه مطالعات اسلامي صاحبنظر بوده است، اگرچه شهرت اصلي پارت در تحقيقات قرآني است.
سنّت علوم قرآني در آلمان قبل از جنگ جهاني دوم آغاز شده بود و نامداراني چون گوستاوويل، نولدكه، هوروتيز، فريدريش شوالي، گوتلف برگشتسراسر و اتو پرتسل، زمينههاي چنين حركتي را مهيا كرده بودند. در اين ميان، پارت نيز در سال 1962 ترجمه آلماني قرآن را منتشر نمود. ترجمه قرآن پارت يكي از برگردانهاي دقيق قرآن به زبان آلماني است1. در سال 1971 در كتابي به ارائه نكات تفسيري و واژهشناسي قرآن پرداخت2. اين نيز گفتني است كه طرح پارت براي ترجمه قرآن از سال 1935 آغاز شده بود.
پارت به موازات ترجمه قرآن، مقالات مختلفي در علوم قرآني به رشته تحرير درآورده است. حاصل اين تحقيقات، نگارش بيست مقاله، كتابي كوتاه و اثري تفصيلي در مطالعات قرآني است. معرفي كتاب يكي از بخشهاي مهم مجلات خارجي است و پارت در حوزه قرآني، به معرفي 30 اثر قرآني پرداخته است. يكي از مهمترين تأليفات پارت كتاب Der Koran است، اين اثر را به دليل ويژگيهايش ميتوان كتابي مرجع در مطالعات قرآني دانست. پارت در اين كتاب، 50 مقاله قرآني را از محققان مختلف نظير ريچاردبل، آرتورجفري، اتوپرتسل، فرانتس روزنتال، مناخيم كيستر، آلن جونز، هلموت گتيه و ديگران گردآوري كرده است. وي كتابي در حوزه زندگي پيامبر(ص) به نام محمد(ص) و قرآن نيز منتشر كرده است. او در 31 ژانويه 1983 در منزل خود در شهر توبينگن درگذشت3.
1. Der Koran. Uebersetzung (stuttgart etc: Kohlhammer, 1962)
2. Der Koran. Kommentar und KonKordanz (stuttgart etc: Kohlhammer, 1971).
3. اين نوشتار برگرفته از مقاله زير است: William A.Graham, " In Memorian Rudi Paret", The Muslim world, 73.2(1983), pp.133-147.